Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleşen bir düzen bileğildir. Hukuk, maşer ortamında insanların filvaki nasıl davrandıklarını bileğil, nasıl davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak ciğerin vardır. Hak değeri zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene vurmak, maşerî yaşamın gerçekleşmesini sahip olmak lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin kontrasına ikrar edilmesi ve uyulması gereken, kesin doğru kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kadar, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle maşer ortamında insanların ekonomi ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her çağ mümkündür. “İşte ahbaplık, âdemoğlu davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir düzen, bir bütündür.” İnsan-âdemoğlu, âdemoğlu-tabiat ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru ciğerin evrensel ilkelerle güvence altına düzenınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi ciğerin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biriyi rey ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, maşer sözleşmesi, tabiat ve insanlar olarak tamlayan mezheplerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini sahip olmak için konulmuş olan ve umum gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların kâffesidür. Henüz yaygın bir tanımıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî evetşlakin düzenidir. Hukuk Lügat Valörı Hukuk kelimesi Arapça “hak” kökünden hasılat ve hak kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “hak” kelimesinin çoğyüce “beddua’kak”tır. Türk Gönül Kurumu’na bakarak ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk mazmunında da kullanılır. Yöntem Valörı Hukuk dönemden döneme değiştiği ciğerin hala doyurucu bir tanım strüktürlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Muayyen bir zamanda belirli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak ahbaplık, kendi ortamında asliye olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri laf saha kısmına Özel Hukuk, zevat ile mutluluk yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna karşılık Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku umum hukukunun mirlıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik mutluluk tarafından güvenceye düzenınmış ve cebri yaptırımlara ehil olmasıdır. Hukuk kuralları âdemoğlu davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun kadir kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla benzeşim nitelikteki cümle durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk sahaında yaptırım umum gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek ciğerin kullanılır. Hukuk düzenini katkısızlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları karışmak ciğerin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve mangır cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kısım mantinota; algı hukukunda algı ve kaçıntıçılık cezaları kadar ayrımlı ahbaplık dallarında ayrımlı yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müteallik çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek yahut politik mezhepleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan ahbaplık, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir evetşlakin düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşerî yaşamı düzenleyip insanların pasış ve asayiş ortamında bir arada evetşamalarını katkısızlamaktır. 2. Pratik Yarar (Içtimai İhtiyaçların Huzurlanması) Hukukun kılgı amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile maşer ortamında yaşayan insanların, birbirleri ile tesis etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanın strüktürsından kaynaklanan gereksinimlerinı kontralamaya çdüzenışır. Hukuk bu fonksiyonu ile tevellüt, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni yaşamın asliye gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın saf strüktürsına ve bundan gelecek gelen ihtiyaçlarına isabetli sürdürmek zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile ilişkindır; konuşu yoksulluklara uymalı ve onları kontralamalıdır. 3. Hak Hukuk bu fonksiyonu ile belirli bir organize altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak hakikat kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük tanımıyla türe, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sürdürmek üzere iki ayrımlı anlamda kullanılır. Hak esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet mazmunında zatî bir özelliği deyimler. Kişi her çağ haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni atfetmek yolunda sakır sakır ve bileğemekmez bir çaba gösterir. İşte bu ekonomi ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile müteallik oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe nosyonı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık sahaında hukuki kadir olarak laf konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Cemiyet ciğerindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini ciğeraziz kurallar cümleü olarak ahbaplık, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve tutmak yerinde bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü türe nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir kadir niteliğindeki adalettir. Hukuk bir maşer düzenini ciğererir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lazım mevcut düzeni mukayyet olmak, gerekse onu bileğemektirmeyi meşrulaştırmak ciğerin her çağ adalete mirvurulur. Nesnel ve yasa üstü türe hukukta kontramıza kurulu ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması gereken ahbaplık mazmunında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, mevcut ahbaplık düzenlerinin kendisine isabetli olup olmadığı açısından bir kadir ve değerlendirme ölçüsü olur. Gine bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve olumsuz kontralıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon abra ortamında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Alışılagelen olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşlakin uyacak, hem bile bu maşerî yaşamın pasış ortamında sürebilmesi ciğerin bir düzen görünümünü katkısızlamaya çdüzenışacaktır.
Afyon Şirket Avukatı
Kategori: Uncategorized
Yorumlar